Met zijn een indrukwekkende staat van dienst is Jan Terlouw (86) een inspiratiebron voor velen. Hij was onder meer kernfusieonderzoeker, lijsttrekker van D66, vicepremier, minister van Economische Zaken en commissaris van de Koningin in Gelderland. Zijn jeugdboeken zijn onvergetelijk. En nog altijd roert hij zich in het publieke debat. Vooral de klimaatverandering gaat hem aan het hart.

Waarom maakt u zich zo’n zorgen over de klimaatverandering?
We gaan niet goed met de natuur om. Het klimaat verandert in snel tempo doordat we zo veel fossielen verbranden. Daar moeten we mee ophouden, we zijn bezig de aarde te verwoesten. Het klimaatakkoord van Parijs uit 2015 zijn alweer achterhaald. De aannames waarop de afspraken gebaseerd zijn, waren al vrij behoudend en de ontwikkelingen gaan toch iets harder. Er moet meer gebeuren, en snel. En ofschoon ik een oude man ben geworden, vind ik dat ik dat moet uitdragen. En dat ik er zelf nog aan moet doen wat ik kan. Bijvoorbeeld door toespraken te houden, door af en toe nog eens politieke vrienden te spreken, door de jeugd te benaderen: dit is hún toekomst.

En door energie te besparen?
Ik heb mijn huis zo goed mogelijk laten isoleren. Voor zonnepanelen is mijn dak ongeschikt want er zijn te veel bomen die de zon weghouden rondom mijn huis. Daarom heb ik maar aandelen in een windmolen gekocht; daar heb ik nu indirect mijn duurzame elektriciteit van.

Gaat het lukken om het tij te keren?
Dat is ontzettend moeilijk. De politiek zou de leiding moeten nemen, maar kan alleen iets bereiken als de mensen het ook willen. En de mensen willen het alleen maar als ze wéten hoe ernstig het is. Dus het is urgent, het moet nu gebeuren. Degenen die het wél weten, hebben dus de taak ook anderen ervan te overtuigen dat we allemaal iets moeten doen. Voor hun toekomst, voor hun kinderen is dat noodzakelijk. Ik probeer mijn steentje bij te dragen aan die bewustwording. Mijn levenservaring is daarbij ontzaglijk nuttig. Ik kan er als natuurkundige met enig gezag over praten. Als politicus weet ik hoe de politieke kanalen lopen, en als schrijver kan ik er veel mensen mee bereiken als ik mijn boodschap verpak in een roman.

Dat is niet iedereen gegeven. Wat kunnen ‘gewone’ mensen bijdragen?
Iedereen kan doen wat naar zijn vermogen is. Ten eerste kun je zelf zo duurzaam mogelijk leven; laat het licht niet branden als je er niet bent, koop ledlampen, zet de verwarming uit als je de deur uit gaat. Ga eens wat vaker met de fiets, eet minder vlees. Dat helpt een klein beetje en wat belangrijker is: het straalt af op je omgeving. Je kunt ook lid van een politieke partij worden, dan heb je ineens veel meer invloed. En als je daar geen zin in hebt of geen tijd voor hebt, stem dan op de groenste kandidaat van de partij van je keuze. Als veel mensen bewust kiezen voor degene die wat meer voor de natuur doet en wat meer begaan is met hoe we met de natuur omgaan, gaat dat opvallen. Dat zou zeker helpen om er bij de politiek op aan te dringen de juiste maatregelen te nemen.

Gaat het de goede kant op met het bewustzijn?
Ik zie tot mijn genoegen ook dat én het bedrijfsleven én gemeentes aan de slag gaan. Heel wat gemeentes zeggen: ‘In 2030 zijn we duurzaam’. En heel wat bedrijven willen sneller dan de Parijse akkoorden naar een circulaire economie. Ik zie ook steeds meer jonge mensen die zich verenigen en zeggen: ‘Het kan en moet anders.’ Ondertussen krijg ik ook veel informatie toegestuurd van mensen die met lokale duurzame initiatieven bezig zijn en mij vragen die te steunen. Mensen die elkaar vinden vanuit eenzelfde bezorgdheid en eenzelfde drang om iets te doen. En dat is altijd mooi: als mensen samen iets gaan doen, leidt dat meestal tot resultaat. Dat vind ik bemoedigend.

Welke boodschap wilt u meegeven?
Als mensen een kind krijgen, dan hebben ze daar meteen alles voor over. Nou, een van de beste dingen die je nu voor een kind kunt doen, is zorgen dat het een toekomst heeft op een leefbare, prachtige aarde. Dat is niet zo makkelijk want met maatregelen voor de toekomst zijn we niet zo bezig. Maar dat is nu wél belangrijk geworden. Ik zou het fijn vinden als mensen zich daar meer in gingen verdiepen, zelf in actie komen en hun invloed uitoefenen op de politiek: doe er iets aan!